8 czerwca 2022
8 czerwca Światowym Dniem Oceanów! Zadbajmy wspólnie o nasze Oceany!
POWRÓT DO LISTY
Oceany zajmują 71% powierzchni Ziemi. Kształtują klimat oraz mają istotny wpływ na jego zmiany absorbując, magazynując i przenosząc ciepło, węgiel i wodę. Oceany są źródłem życia na Ziemi i warunkują jego różnorodność. Ryby i owoce morza stanowią źródło białka dla ponad 3 mld ludzi na całym świecie. Kilkaset milionów jest ekonomicznie uzależnione od gospodarki rybackiej. Dobrobyt środowiskowy, społeczny i ekonomiczny człowieka, nierozerwalnie związany jest ze zdrowiem mórz i oceanów.
Oceany mają znaczący wpływ na całe życie ziemskie, a dla nas kitesurfrerów i surferów stanowią mekkę zabawy z wiatrem. Niestety na przestrzeni ostatnich lat Oceany zostały przez nas znacząco zdewastowane, a źródłem tego niestety jest działalność człowieka. Parowanie oceaniczne, jako faza cyklu wodnego jest źródłem większości opadów, a temperatury oceanów determinują wzorce klimatu i wiatru, które wpływają na życie na lądzie. Produkowany przez nas CO2 przyczynia się do globalnego ocieplenia, wpływając na zwierzęta i rośliny występujące w oceanach, przez co doprowadzamy do uśmiercania naturalnego środowiska oceanów, a te z kolei stanowią istotny element światowej gospodarki, a większość handlu odbywa się drogą morską. Zapewnia także pracę milionom ludzi na całym świecie. Ponadto oceany są domem dla 230 000 znanych gatunków. Szacunkowe dane sugerują, że ponieważ wiele naszych oceanów jest niezbadanych, liczba gatunków występujących w oceanie jest znacznie większa, prawdopodobnie liczy ponad dwa miliony. W dzisiejszych czasach nasze oceany są zagrożone. Niedopałki papierosów, opakowania do żywności, butelki plastikowe, nakrętki do butelek, plastikowe słomki i torby plastikowe to 6 najczęściej spotykanych przedmiotów na plaży. Czym najbardziej niszczymy swoje oceany i morza?
Zanieczyszczenie - Jak dbać o oceany?
Od początku rewolucji przemysłowej poziom kwasowości oceanów wzrósł o 26%. Jest to spowodowane przez ogromnej ilości wchłanianego przez nie dwutlenku węgla. Wpływa to na organizmy je zamieszkujące, które zmuszone są do zużywania większych ilości energii, aby zachować prawidłowe pH. Zakwaszanie oceanów – mimo, że nie doprowadzi do wymarcia wszystkich populacji – może zredukować ich zdolność do wzrostu i odbudowy strat. Co z kolei zagrozi płynnym dostawom dóbr i usług w społecznościach, których gospodarka jest uzależniona od zasobów oceanu.
Innym problemem związanym z oceanami i morzami są ogromne ilości odpadów, jakie do nich co roku trafiają – 8 milionów ton plastikowych odpadów, z czego 236 tysięcy ton stanowi mikroplastik. Jest to ilość równa masie zawartości śmieciarki, wyrzucana do morza co minutę. W 2014 roku stosunek masowy ilości plastików w morzach i oceanach do ryb wynosił 1:5, a do 2050 roku plastiku w tych zbiornikach ma być więcej niż ryb. W okolicach Wielkiej Pacyficznej Plamy Śmieci organizmy morskie, które nie umieją go odróżnić od pokarmu, jedzą więcej plastiku niż swojego naturalnego pożywienia. Kontakt z plastikiem znacznie zwiększa również ryzyko chorób raf koralowych. W sumie na świecie wyprodukowano już ponad 8,3 miliardów ton różnego rodzaju plastików, z czego aż 6,3 miliarda ton to obecnie plastikowe odpady. Jedynie 9% plastikowych śmieci trafia do recyklingu, a 12% kończy życie w spalarniach. Przeważająca większość trafia na składowiska albo wprost do środowiska naturalnego.
Ochrona wód - Jak dbać o oceany?
Opisana wyżej konieczność ochrony wód przed zanieczyszczeniem nie jest jednak jedynym zagrożeniem dla bioróżnorodności w tych zbiornikach. 34,2% łowisk jest przełowionych – wydany przez FAO (Organizację ds. Wyżywienia i Rolnictwa ONZ) raport The State of World Fisheries and Aquaculture 2020, opisujący stan światowych zasobów rybnych wskazuje, że taki odsetek ryb, poławiany jest w sposób niezrównoważony. Z kolei według danych WWF przedstawionych w Living Blue Planet Report 2015, pomiędzy 1970 a 2012 rokiem wielkość morskich populacji zmalała o połowę (49%). Ta pogarszająca się kondycja oceanów i mórz wynika z nadmiernej eksploatacji łowisk, czy nielegalnych i destrukcyjnych połowów. Ma to ogromny wpływ nie tylko na ekosystemy morskie, ale także na życie ludzi od nich uzależnionych. Aby mówić o zrównoważonej przyszłości, musimy zadbać o zrównoważoną gospodarkę oceanów i mórz. Bez tego życie na Ziemi nie będzie w stanie prawidłowo funkcjonować w kolejnych dekadach.
My ludzie jesteśmy bezlitośni wobec środowiska, które nas otacza. Kosztem planety zwiększyliśmy nasze PKB, zużycie energii i wody. Dodatkowo wzrosła produkcja papieru, rozwinęliśmy transport, telekomunikację i turystykę. Efekt? Rabunkowa gospodarka doprowadziła do zmian klimatycznych, przyniosła jeszcze więcej zanieczyszczeń, stopniowe ginięcie wielu gatunków, a także zmiany w ekosystemie. Czy da się tego uniknąć i dlaczego ochrona środowiska jest tak ważna?
Człowiek i natura są ze sobą ściśle powiązani. Stanowimy jedno i żyjemy w symbiozie, chociaż to, jak człowiek potraktował otaczające środowisko, należałoby chyba nazwać pasożytnictwem. Musisz wiedzieć, że degradacja środowiska to też degradacja człowieka. Jeśli nic się nie zmieni, to w niedalekiej przyszłości możemy nie mieć, co pić. Wszystko to "zasługa" człowieka. Oceany, morza i rzeki, które jeszcze do niedawna były podstawą przeżycia dla wielu organizmów (w tym człowieka), dziś są siedliskiem śmieci.
Co możemy zrobić dla oceanów by je ratować?
1. Podpisz petycję "30x30". Powiedz światowym liderom, że chcesz ich działania, aby ochronić co najmniej 30% lądu i oceanów do 2030 r.: TUTAJ
2. Zmień dietę. Ryby są zasobem skończonym, a niektóre gatunki wymarły z powodu przełowienia. Następnym razem, gdy będziesz miał ochotę na rybę, wypróbuj przepisy roślinne, które godnie zastąpią twoją rybę na talerzu.
3. Zbieraj śmieci. Jeśli mieszkasz w pobliżu oceanu/morza/rzeki, wybierz się na spacer i pozbieraj śmieci, które spotkasz po drodze, bo niestety na pewno takie zobaczysz.
4. Ogranicz plastik. Słomki, plastikowe butelki/sztućce, reklamówki, ale również podpaski czy niedopłaki - wszystkie te przedmioty trafiają bardzo często do mórz/oceanów W rzeczywistości nie potrzebujesz żadnej słomki, wodę możesz pić z kranu, a podpaski możesz wymienić na kubeczek menstruacyjny. Twoje codzienne wybory na prawdę mają znaczenie.
5. Pierz ekologicznie. Niska temperatura, mało wirowania czy środki biodgradowalne do prania to tylko niektóre rzeczy, które możesz zrobić, aby prać bardziej ekologicznie.
A jak Ty będziesz świętować Światowy Dzień Oceanów?